Osagaiz 7.1 ale berezia (2023)

Tokiko osasuna sustatzeko elkarlana: auzozaintza programa publiko-komunitarioa

Laburpena:

Bizi-itxaropenaren handitzeak, gain-zahartze tasaren gorakadak, indibidualismorako joerak, lotura komunitarioarengalerak,familia-eredueneraldaketak,emakumearenlan-munduratzeak...eta bestelako gizarte transformazioek, aurrekaririk gabeko zaintzen krisi baten murgiltzea eragin dute. COVID 19ak ekarritako pandemia-egoerak eta itxialdiak gainera, krisi honen sakontzea bultzatudute eta zaintzak antolatzeko bestelako eredu baten beharra agerian utzi dute; izan ere, zaintza-lanak egituratzeko ditugun moduak, zerbitzuak eta formak birpentsatu behar ditugu (Arrieta, 2022). Historian zehar, zaintza, pertsonei ongizate fisiko, psikiko eta emozionala eskaintzearekin lotu da (Finch, 1989; Comas d’Argemiren, 2000; 188. or.). Hala ere, zaintzaz hitz egitean, ezinbestekoa da zaintzak ikuspegi zabalago batetik begiratu eta pertsona ororen bizitzetan duen inpaktuaz hitz egitea; izan ere, zaintzaz hitz egiten dugunean, kontuan izan beharreko lehen oinarria hurrengoa da: denok gara elkarmendeko .Bizitzako edozein momentutan aurkitu gaitezke beste pertsona baten laguntzaren beharrean, nahiz eta beharrak eta intentsitatea ezberdinak izan. Nolanahi ere, kontuan izan behar da zaintzak ez duela gauza bera adierazten kasu guztietan (Saitua eta Sarasola, 1993:27); hain zuzen ere, desberdina da, haurrak eta nerabeak zaintzea edo adineko pertsona bat zaintzea; desberdina da adineko pertsona osasuntsu bat zaintzea, bere kabuz baliatzen dena, edo erabat besteen mende dagoena (Saitua eta Sarasola, 1993). Goikoetxearen (2003) hitzetan, zaintza ez da soilik adineko pertsonen oinarrizko beharrak asetzeko zerbitzu eta esku-hartzeetara soilik mugatu behar. Horiek zaintzeko garaian, haiekiko dugun begirada lantzea ere oso garrantzitsua da. Tratu oneko harremanak sortu behar dira, aitorpenean eta estimuan oinarrituta. Horrela, zaintzak harremanaren giza dimentsio bat hartzen du, non pertsonen erantzukizunean oinarritzen den, eta ez hainbeste adinekoen gabezia edo beharrizanekiko kezkan. Ondorioz, adinekoak bere bizi-proiektua duintasunez garatu ahal izatea sustatzen da.

Hiztegiaren arabera, buruxkak 'galburu edo garau mortsak' dira. Era berean, izenburu horixe jarri zion 1910. urtean Jean Etxepare medikuak bere idazki bildumari.

Etxepare medikua (Jean Etxepare Bidegorri, 1877-1935) euskal idazle bikaina izan zen, laikoa, europar korronte berriei irekia eta arlo zabalei hedatua: kazetaritza, literatura, filosofia, zientzia...

P. Xarriton Buruxkak eta Etxepareren beste obra batzuk zein eskutitzak argitaratzeaz arduratu da, eta berriki, K. Altonagak zientziaren historiari lotutako Etxepareren biografia bat kaleratu du.

Aitzindari hura gogoan, UEUk bere liburutegi digitalari Buruxkak izena jarri dio

HPS Babeslea
Bizkaia Babeslea
Babeslea