Osagaiz 6.1 ale berezia (2022)

COVID-19ak Oinarrizko Osasun Laguntzan izan duen eragina: Osasun gizarte langile baten ikuspegitik

Egilea(k):
Edurne Arrazubi Labiano
Gaiak:
COVID 19, Osasuna, Osasun gizartea
Orrialdeak:
2
Zenbakia:
6
Argitalpen-urtea:
2022
SHU:
61
Deskargatu
Osagaiz-en ikusi

Laburpena:

COVID-19ak eragindako osasun krisia, ekonomikoa eta soziala ere bada, eta ez die pertsona guztiei modu berean eragin.COVID-19aren aurrean ahulezi epidemiologiko handiagoa eragiten duten determinatzaile sozialak daude. Kontuan hartzen badugu pertsonen babes gisainfekzioarekiko esposizio txikiagoa edukitzea eta isolamendu neurriak betetzea, hurrengodeterminatzaile hauek azpimarratuko nituzke:  Enplegu eta lana ahultasun baldintzatzaile gisa: Arrisku gehiago dute funtsezko lanak egiten dituztenek, erregulatu gabeek (ezkutuko ekonomia, prostituzioa) edotalan baldintza kaxkarretan daudenek, baita enpleguagaltzeko arriskua dutenek ere.  Etxebizitza baldintzek, pilaketak, etxebizitza kolektiboek (egoitzak, aterpeak), etxerik gabeko pertsonek, zailtasun gehiago dituzte isolamendua gauzatzeko eta birusaren esposizio handiagoari aurre egin behar diote.  Egoera ekonomiko kaxkarrak pilaketa bultzatzen du, hala nola pobrezia energetikoa, zerbitzuak jasotzeko aukera gutxiago edukitzeko (digitala barne), etxegabetzeko arrisku handiagoa, eta oinarrizko premien estaldura txikiagoa.  Sare sozialak eta familia egokia edukitzea babeslea da birus esposizioaren aurrean eta isolamendua behar bezala bete ahal izateko. Konfinamendu egoera bereziki gogorra izan da bakarrik bizi direnentzat, familiatik urrun dauden migratzaileentzat, eta gatazka batean bizi diren familientzat. Azken hauetan, genero indarkeria pairatzen duten emakumeen egoera nabarmenduko nuke. Batez ere erasotzailearekin arrisku egoeran bizi behar izan direnak eta laguntza zerbitzurik gabe itxiak zituztelako.  Informazio gutxiago eskura zitekeen. Bitarteko informatikoek garrantzia hartu dute eta agerian utzi du dagoen arrakala digitala, adinekoengan, umeengan, behartsuengan, beste hizkuntza bat hitz egiten dutenengan eta etxerik gabeko pertsonengan.  Ingurunea. Landa eremuaren eta hiriaren inguruko bizipena nabarmenki desberdina izan da. Konfinamenduan landa eremuan kalitate handiagoko baldintzetan oro har. Landa eremuko laguntza sare komunitarioak, hurbilekoak, aipamen berezia merezi du.

Hiztegiaren arabera, buruxkak 'galburu edo garau mortsak' dira. Era berean, izenburu horixe jarri zion 1910. urtean Jean Etxepare medikuak bere idazki bildumari.

Etxepare medikua (Jean Etxepare Bidegorri, 1877-1935) euskal idazle bikaina izan zen, laikoa, europar korronte berriei irekia eta arlo zabalei hedatua: kazetaritza, literatura, filosofia, zientzia...

P. Xarriton Buruxkak eta Etxepareren beste obra batzuk zein eskutitzak argitaratzeaz arduratu da, eta berriki, K. Altonagak zientziaren historiari lotutako Etxepareren biografia bat kaleratu du.

Aitzindari hura gogoan, UEUk bere liburutegi digitalari Buruxkak izena jarri dio

HPS Babeslea
Bizkaia Babeslea
Babeslea