Liburu honek Hego Euskal Herrian kartzelatutako emakume preso sozialen errealitatearen berri ematen du, abiapuntu hartuta genero-azterketarik gabe ezin dela espetxe-sistema sakonki ulertu. Alde batetik, genero-eredu hegemonikoen ondorioz, emakumeek eta gizonek ezberdin bizi dute giltzaperatzea; eta, bestetik, kartzela-sistema guztiz sexista, androzentrikoa eta diskriminatzailea da, genero-rol tradizionalak zein erlazio hierarkikoak indartuta. Hori horrela izanik, lehenik eta behin, lan honek emakume presoen bizipenak, ibilbideak, aldaketak nahiz ikaskuntzak aztertzen ditu; bigarrenik, espetxealdiko genero-desberdinkeriak jorratzen ditu; eta, azkenik, itxialdiak eragindako zailtasunei eta mugei aurre egiteko erresistentzia-praktikak lantzen ditu, agentziaren gaiari ere hartuta. Azken batean, ikerketa honek ez du espetxearen baitako genero-zapalkuntza edota izaera murriztailea inolaz ere baztertu nahi; alabaina, ezta emakumeek egoerari nola edo hala aurre egiteko gauzatutako eginahalak ukatu edota gutxietsi nahi ere —horien nolakotasuna zeinahi ere izan—.
Hiztegiaren arabera, buruxkak 'galburu edo garau mortsak' dira. Era berean, izenburu horixe jarri zion 1910. urtean Jean Etxepare medikuak bere idazki bildumari.
Etxepare medikua (Jean Etxepare Bidegorri, 1877-1935) euskal idazle bikaina izan zen, laikoa, europar korronte berriei irekia eta arlo zabalei hedatua: kazetaritza, literatura, filosofia, zientzia...
P. Xarriton Buruxkak eta Etxepareren beste obra batzuk zein eskutitzak argitaratzeaz arduratu da, eta berriki, K. Altonagak zientziaren historiari lotutako Etxepareren biografia bat kaleratu du.
Aitzindari hura gogoan, UEUk bere liburutegi digitalari Buruxkak izena jarri dio
