Afasiaren inguruko ikerketan eta tratamenduan ezinbestekoa da munduko hizkuntza-aniztasuna kontuan hartzea; izan ere, hizkuntzen ezaugarri gramatikalek afasian agertzen diren sintomak baldintzatzen dituzte. Bestalde, komeni da azterketa eta tratamendua gaixoaren eta haren senideen ingurune linguistikoari egokitzea; eta afasia duten elebidunen kasuan, gainera, hizkuntza guztiak aztertzea. Europako hizkuntza-aniztasuna kontuan harturik, hizkuntzen arteko ikerketa konparatiboak eta afasia duten elebidunen azterketa ahalbidetzeko asmoz, afasia ebaluatzeko Comprehensive Aphasia Test (CAT) (1) tresna hamalau hizkuntzatara egokitzeko bidean da, eta euskara dago hizkuntza horien artean. Afasia duten euskal hiztunen kasuan premia berezia dago, ez baitago hizkuntzaren azterketa egiteko tresna estandarizaturik. Ondorioz, euskaldunak elebidunak izan arren, askotan euskara ez den hizkuntza soilik ebaluatzen zaie. Artikulu honetan, CAT tresna euskarara egokitzeko ekimenaren berri ematen dugu, eta aurkezten ditugu prozesu horretan izaten ari garen erronka nagusiak, hartutako erabakiak eta tresna estandarizatzeko emandako urratsak. Zenbait adibide zehatzetan oinarrituta, erakusten dugu test bat egokitzea ez dela jatorrizko testa itzultzea soilik itzultzea. Hain zuzen, aditzera eman nahi dugu Euskal Herri osoan erabilgarria den tresna estandarizatu bat egin ahal izateko, ezinbestekoa dela aldagai psikolinguistiko eta soziolinguistikoak kontuan hartzea, euskal gramatikan oinarritzeaz gain. Ebaluazio-tresna hori oso garrantzizkoa izango da hainbat mailatan, bai osasunari eta ikerketari begira, eta aukera eskainiko die afasiadun euskaldunei ebaluazioa euren lehen edo bigarren hizkuntzan egiteko tresna estandarizatu baten oinarrian.

Gako-hitzak: Afasia, Ebaluazio-tresna, Euskara, Elebitasuna, Neurozientzia kognitiboak

In the field of aphasia research and treatment, it is necessary to take into account world language diversity, because language-specific grammatical properties condition aphasia symptom manifestations. In addition, aphasia assessment and treatment needs to be adapted to the linguistic environment of patients and their families, and in the case of bilingual individuals, the assessment should be done in both languages. Considering Europe’s language diversity and in order to carry out comparative studies and enable the assessment of bilingual people with aphasia, the Comprehensive Aphasia Test (CAT) is currently being adapted for fourteen languages, one of which is Basque. There is an urgent need in the case of Basque people with aphasia, as there is as yet no standardized language assessment tool. As a consequence, although Basque people are bilingual, they are generally only assessed in their non-Basque language. In this paper, we present the Basque adaptation of CAT, the main challenges we faced during this process, the decisions we took, and the steps perfomed to standardize the test. Based on concrete examples, we show that adapting a language assessment tool does not simply consist in translating the orginal test. Indeed, we want to emphasize that in order to create a standardized test usable in the Basque country, it is essential to take into account both psycholinguistic and sociolinguistic parameters, in addition to drawing on Basque grammar. This assessment tool will be of particular relevance to many aspects of both healthcare and research, and it will provide Basque speakers with aphasia the possibility of being assessed in their first or second language, on the basis of a standardized tool.

Keywords: aphasia, assessment-tool, Basque, bilingualism, cognitive neuroscience