Osagaiz 3.1 (2019)

Triaje egoki baten garrantzia anafilaxiaren identifikazio eta tratamenduan: kasu batzuei buruz

Laburpena:

Anafilaxia susmatu bezain laster tratatu behar da. Triaje edo sailkapenerako sistemak larrialdietako zerbitzuen sarrerak dira, eta gaixoen atentzioa aurreratzen dute. Anafilaxiaren berezitasunak bere identifikazioa eta atentzioa zaildu ditzake.

Gure Pediatriako Larrialdietako sailkapenaren bidez (Umeen Triajerako Kanadar Sistemaren [PaedCTAS] adaptazioa) aurreratutako kasu klinikoak aztertuko ditugu. Sistema horrek hiru pauso dauzka: lehen itxuraren balorazioa ebaluazio pediatrikoaren triangeluaren (EPT) bidez egiten da, gero kexa nagusiaren azterketa egiten da, eta diskriminatzailearen datuak lortzen dira (bizi-konstanteak, aurreko gaixotasunak…). Datu guztiak gehitzen dira lehentasun-maila, itxarote-denbora eta ubikazioa emanez.

Aztertutako kasuak: a) 9 urteko ume bat, elikagaiak sortutako anafilaxia eduki eta bere adrenalina autoinjektagarria erabili ondoren Larrialdietara hurbildu zena; b) 3 urteko umea, esneak sortutako anafilaxia eduki eta bere Osasun Zentroan adrenalina hartu ondoren Larrialdietara bidalia; c) 11 urteko neska, aurreko elikagai-alergiarekin, urtikaria zuen fruitu lehorrak jan ondoren; d) 11 urteko mutila shock anafilaktikoarekin. Lehenbiziko kasuari erdi-mailako lehentasuna eman zitzaion eta itxarongelara bidali. Bigarrenak lehentasun egokia eta erreanimazioan aztertuta izan zen; hirugarren kasua itxarongelan zorabiatu eta konortea galdu zuen medikuak ikusi ondoren eta erreanimaziora pasatu zen, eta laugarrena ongi aurreratu, erreanimaziora eta zainketa intentsiboetan ingresatu zen.

Lehen itxura bakarrik ez da fidagarria erreakzio alergiko larri bat aurreratzeko. Kontuan hartu behar diren datuak sailkapen egoki bat egiteko: gaixotasun sistemiko bat da eta azaletik kanpo edukitzen diren sintomak azalarenak baino garrantzitsuagoak dira; aurrekari alergikoak anafilaxia-arriskua duten gaixoak identifikatzeko datu lagungarriak dira; sintomen iraupenak anafilaxiaren diagnosia ezeztatu dezake.

Itxarote-denborak eta adrenalina jartzearen atzerapenak anafilaxiaren pronostikoa okertu dezakete.

Gako-hitzak: Traijea, Anafilaxiaren tratamendua, Umea, Epinefrina, Ebaluazio Pediatrikoaren Triangelua (EPT), Umeen Sailkapenarako Kanadar Sistema (Canadian Pediatric Triage and Acuity Scale-PaedCTAS)

Anaphylaxis requires immediate medical assistance. Triage systems are Emergency Departments´ entrance and prioritize medical attention. Anaphylaxis´ peculiarities can hinder its identification and attention.

Our aim was to show this point by the analysis of a sample of cases prioritized at our Hospital´s Paediatric Emergency Department (PED) by means of its version of the Canadian Paediatric Triage and Acuity Scale (PaedCTAS). It includes initial assessment by Pediatric Assessment Triangle, main complaint evaluation and discriminators´ record, obtaining a priorization level, expected time for physician evaluation and location at PED. Cases included: (a) Nine-year-old child who referred a food-induced anaphylaxis treated with his self-injectable epinephrine device; (b) Three-year old child referred from his Health Center after epinephrine administration; (c) Eleven-year-old child with previous food Allergy who referred food-induced urticaria; (d) Eleven-year-old child with anaphylactic shock. The first case received an intermediate priority level and was located in waiting room. Case b was identified correctly and referred to Resuscitation Room. Case (c) collapsed in the waiting room after medical evaluation and (d) was correctly prioritized, attended at Resuscitation and admitted at Paediatric Intensive Care.

Relying only on initial assessment can lead to errors in anaphylaxis´ identification. Useful data for accurate allergy triage should include: careful assessment of non-skin symptoms since anaphylaxis is a systemic disease; previous allergy diseases should be taken into account to identify patients at-risk of anaphylaxis; symptom duration should be considered in the assessment, since it may rule out the diagnosis.

Delays in medical assessment and epinephrine administration can endanger anaphylaxis´ prognosis.

Keywords: Triage, Anaphylaxis management, Child, Pediatric Assessment Triangel (PAT), Canadian Pediatric Triage and Acuity Scale (PaedCTAS)

Hiztegiaren arabera, buruxkak 'galburu edo garau mortsak' dira. Era berean, izenburu horixe jarri zion 1910. urtean Jean Etxepare medikuak bere idazki bildumari.

Etxepare medikua (Jean Etxepare Bidegorri, 1877-1935) euskal idazle bikaina izan zen, laikoa, europar korronte berriei irekia eta arlo zabalei hedatua: kazetaritza, literatura, filosofia, zientzia...

P. Xarriton Buruxkak eta Etxepareren beste obra batzuk zein eskutitzak argitaratzeaz arduratu da, eta berriki, K. Altonagak zientziaren historiari lotutako Etxepareren biografia bat kaleratu du.

Aitzindari hura gogoan, UEUk bere liburutegi digitalari Buruxkak izena jarri dio

HPS Babeslea
Bizkaia Babeslea
Babeslea